Todos sabemos que a goma elástica
procede do caucho. O caucho é un tipo de composto químico chamado polímero
elástico (formado na meirande parte de hidróxeno) que brota coma unha emulsión
leitosa do zume dalgunhas árbores, coñecido comunmente como látex. A principal
especie produtora de caucho é o Hevea, árbore orixinaria da ribeira amazónica
cuxo cultivo se foi estendendo por razóns comerciais. É curioso que esta árbore
sexa coñecida comunmente como siringa ou
siringueira polos brasileiros. O aproveitamento
deste material polos habitantes das zonas onde estas especies medran é
antiquísimo. Os antigos mesoamericanos tiñan xogos de pelota nos que empregaban
bólas feitas de caucho, algunhas delas datan do 1600 a.C. Tamén se ten coñecemento
de que os maias elaboraban un tipo de calzado somerxendo os pés en látex e
agardando a que secase, ademais doutros usos como protección de empuñaduras
para instrumentos de traballo, cintas para suxeitar e mover pedras, etc.
Cando o caucho chegou a España
logo do descubrimento de América, reparouse en que era bo para eliminar as
marcas do lapis sobre o papel, e ese foi o primeiro uso que se lle deu.
Apareceron así as primeiras gomas de borrar, e mesmo agora se seguen a facer de
caucho, aínda que sexa sintético.
No século XVIII, tras un estudo
en detalle da substancia, observouse que a súa composición química (C5H8)
estaba formada por cadeas de hidrocarburos, abríndose así a posibilidade de
chegar a elaboralo de maneira sintética, co conseguinte aforro na súa
produción.
 |
| Charles Goodyear |
Outro grande avance que se sumou
á fabricación de caucho sintético foi a invención do proceso de vulcanización,
que consiste en lle engadir xofre ó caucho nun contexto de altas temperaturas
(posteriormente chegouse a acadar o mesmo resultado cun vulcanizado en frío).
Este proceso fai que a resistencia do caucho aumente exponencialmente e se
faga, como se chegou a dicir na época, “inmune ós elementos”. En torno a este
descubrimento hai toda unha historia case lendaria. Dise que en 1839 foi Charles
Goodyear (Boston) quen por descoido deixou caer unha mestura de caucho con xofre
sobre unha estufa quente, e o resultado foi a transformación do caucho nun
material moito máis resistente. A este proceso denominóuselle “vulcanización”.
O curioso da historia é que este foi dende entón o mecanismo empregado para a
fabricación de pneumáticos, mais a coñecida marca “Goodyear” non se fundou até
1898, 38 anos despois da morte de Charles Goodyear. De feito, houbera bastantes
disputas sobre a patente xa que en 1843, en Inglaterra,Thomas Hancock (que
introducira a industria do caucho neste país) tamén patentou o proceso de
vulcanizado. Pero quizais sexa mellor
deixar para outra ocasión o dilema de quen foi o primeiro en inventalo.
Volvendo sobre o tema da goma
elástica, foi Steve Perry, un dos licenciatarios de T. Hancock, quen introduciu
a primeira goma elástica no mercado, rexistrando a súa patente o 18 de marzo de
1845. A partir dese momento, as aplicacións dos elásticos fóronse estendendo e
aumentando progresivamente. Non servían só a nivel industrial, senón tamén a
nivel doméstico. Hoxe non reparamos na cantidade de obxectos cotiáns que
conteñen caucho (ademais dos chicles, claro), pero en realidade está moito máis
presente do que coidamos, especialmente na industria téxtil (ningunha peza de
roupa interior sería agora concibible sen elásticos).
Este é tamén o caso dos cadernos que
Caramiña Artesanía vos presenta nesta ocasión. Todas elas pechan cun elástico
de diferentes cores combinadas coas impresións. Os cadernos teñen deseños de
clara inspiración galega, para todos os gustos, incluído o voso. Están montados
enteiramente á man e decorados no interior con follas de garda a xogo coa
portada.
Caramiña saca esta partida de cadernos,
que será distribuída a través do Consorcio Editorial Galego, por varios puntos
de venda dentro e fóra do país. Moi axiña teredes novas nosas ampliando esta
información.
